30% van de werkende Nederlanders scoort laag tot zeer laag op het gebied van vitaliteit, blijkt uit onderzoek van Schouten & Nelissen en Intermediair. Voor werkgevers en de samenleving als geheel brengt dit enorme maatschappelijke kosten met zich mee – deze groep niet-vitale professionals meldt zich 3,5x vaker per jaar ziek en heeft een fors hogere kans op een burnout.

Niet alleen voor mensen privé is vitaliteit van groot belang, maar ook voor de zakenwereld. Wanneer professionals ondermaats presteren, of zelfs uitvallen, brengt dit hoge kosten met zich mee. Een recente analyse van Consultancy.nl toont aan dat het gemiddelde ziekteverzuim in ons land op 3,7% ligt, waarbij professionals in het onderwijs, de zorg en bredere (semi-)publieke sector het vaakst ziek thuis zitten. De vitaliteit van werknemers, oftewel de energie die ze hebben, het initiatief dat ze tonen, en hun betrokkenheid en een prettig gevoel bij wat ze doen, is een van de belangrijkste factoren die van invloed zijn op ziekteverzuim. Maar ook als werknemers wel aan het werk zijn speelt vitaliteit een belangrijke rol ten aanzien van hun productiviteit.

Als gevolg van de belangrijke gevolgen die het heeft op zowel individuen als het bedrijfsleven, evenals de overheid en belastingbetalers, is vitaliteit een heet hangijzer. Om inzicht te krijgen in de huidige status van vitaliteit anno 2015 in ons land, besloot Schouten & Nelissen, een familiebedrijf opgericht in 1980, om samen met Intermediair een grootschalig onderzoek uit te voeren naar het fenomeen. Ruim 1.750 respondenten werkzaam in verschillende sectoren deden mee aan het onderzoek, waarvan 64% een vrouw is, en 34% een leidinggevende functie bekleedt.

De resultaten tonen aan dat slechts 12% van de respondenten hoog scoort op vitaliteit*. 58% scoort gemiddeld, en in 30% van de gevallen blijken werkenden laag tot zeer laag te scoren. Verder ingezoomd laten de uitkomsten van het onderzoek zien dat slechts 25% van de Nederlanders aangeeft heel vaak te bruisen van de energie op zijn werk. Ongeveer een even groot deel heeft heel vaak zin om naar het werk te gaan als hij of zij ’s morgens opstaat. 21% van de medewerkers geeft aan dat hij of zij zich tijdens het werk heel vaak fit en sterk voelt.

Deze lage aantallen doen de vraag rijzen, wat vitaliteit onder werknemers belemmert. Uit het onderzoek blijkt dat vooral een te hoge werkdruk en pesten op het werk zorgen voor minder vitale werknemers, met 57% en 20% respectievelijk die aangeven hier last van te hebben. “Ook gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden en onvoldoende feedback van collega’s en leidinggevenden belemmeren de vitaliteit van medewerkers”, aldus Jessica van Wingerden, directeur van Schouten Research, de onderzoekspraktijk van het HR consultancybureau. De impact op prestaties is duidelijk, zegt Van Wingerden, aangezien een minder vitale werknemer zich 3,5x vaker ziek meldt per jaar en 29% van de respondenten een hoge kans heeft op een burnout.

Brancheverschillen
De vitaliteit van medewerkers blijkt te verschillen per branche. De zakelijke dienstverlening en financiële sector kennen de meeste vitale werknemers en binnen de industrie, overheid en de detailhandel zijn de minste vitale werknemers te vinden. Opvallend is dat in iedere branche het aandeel ‘niet vitale’ werknemers hoger is dan het percentage vitale collega’s. Vooral in de overheid, financiële sector, industrie en IT & communicatie geven veel werknemers aan zich niet vitaal te voelen.

Tegen de achtergrond van de hoge kosten en vervelende omstandigheden die meegebracht worden door lage vitaliteit, doen veel medewerkers hun best om gezonder en fitter te zijn op werk. 71% van de respondenten ontwikkelt zichzelf, 64% beslist zelf hoe iets aangepakt moet worden en 63% leert zelf dingen aan om vitaal te blijven op werk. “Opvallend is dat slechts 10% van de respondenten de leidinggevende om feedback vraagt”, zegt Van Wingerden.

Voor het verbeteren van de vitaliteit van werknemers onderscheidt Van Wingerden drie belangrijke dimensies. Ten eerste is het voeren van eigen regie over het werk een manier om de energie waarmee werknemers naar hun werk gaan te verhogen. Als zij zelf aanpassingen kunnen maken aan hun werk en werkomgeving (job crafting), ze de mogelijkheid krijgen zich te ontwikkelen en een goede werk-privébalans ervaren, zijn werknemers in veel gevallen vitaler dan wanneer die zaken ontbreken. Ten tweede is de ontwikkeling van werknemers belangrijk. Van Wingerden geeft het verschil aan: “Medewerkers die zich niet kunnen ontwikkelen op het werk scoren een 4,4 op vitaliteit. Medewerkers die zich wel kunnen ontwikkelen scoren een 7,5 op vitaliteit.” Ten derde spelen ook leidinggevenden een belangrijke rol in de vitaliteit van hun medewerkers. Medewerkers zijn volgens het onderzoek 36% vitaler wanneer zij door hun leidinggevenden worden gestimuleerd om zich te ontwikkelen en eigen regie te nemen.

Als deze drie dimensies goed zijn vertegenwoordigd merken bedrijven daar direct het verschil in volgens Van Wingerden. Werknemers worden productiever, gelukkiger en ook kunnen organisaties profiteren van een verhoging van het innoverend vermogen van werknemers. “Vitale medewerkers die vanuit een goede balans met passie en energie werken, maken het verschil. De vitaliteit van mensen heeft immers niet alleen een directe invloed op duurzame inzetbaarheid en gezondheid maar ook op creativiteit en innovatie”, concludeert zij.

* Om vitaliteit te definiëren hebben de onderzoekers gebruikgemaakt van de Job Demands-Resources (JD-R) theorie. Deze theorie beschrijft de invloed van stressbronnen en energiebronnen op vitaliteit.

Bron: Schouten&Nelissen, Intermediair, Consultancy.nl